Günün Masalı: 29 Ekim; Cumhuriyetin İlanı

Türkiye‘nin bağımsızlığını kazandığını onaylayan Lozan Antlaşması‘nın imzalandığının ertesindeydi. Takvimler 1923 yılının Temmuz sonlarını gösteriyordu.  O günlerde bir sabah, Mustafa Kemal, Özel Kalem memurlarından Hasan Rıza‘yı yanına çağırdı. Yeleğinin cebinden ikiye..

Günün Masalı: 29 Ekim; Cumhuriyetin İlanı
Yayınlanma: Güncelleme: 71 okuma

Türkiye‘nin bağımsızlığını kazandığını onaylayan Lozan Antlaşması‘nın imzalandığının ertesindeydi. Takvimler 1923 yılının Temmuz sonlarını gösteriyordu. 

O günlerde bir sabah, Mustafa Kemal, Özel Kalem memurlarından Hasan Rıza‘yı yanına çağırdı. Yeleğinin cebinden ikiye katlanmış birkaç kâğıt parçası çıkardı. Bir sır verircesine gözlerinin içine bakarak şunları söyledi: 

Bunları al, temize çek. Okuyamadığın ya da anlayamadığın bir şey olursa gelip bana sor. Bunları şimdilik yalnız sen ve ben bileceğiz. Kimseye bir şey söyleme

Mustafa Kemal, hazırladığı taslağın bütün maddelerini gizlice temize çektirttikten sonra 28 Ekim 1923 akşamı Meclis‘deki kimi arkadaşlarını Çankaya‘daki evine yemeğe götürdü. Temize çektirttiği taslakta kendi el yazısıyla, ‘Türkiye devletinin idare biçimi cumhuriyettir‘ yazılmıştı. Aralarında İsmet Paşa‘nın da bulunduğu arkadaşlarıyla yemeğe oturuldu. Mustafa Kemal, yemeğin ortasında: 

Yarın cumhuriyeti ilan edeceğiz, dedi. 

Kimse bir şey söylemedi. 

Anlaşılan o kararını çoktan vermişti. Çünkü birkaç gece önce yine böyle bir yemekte arkadaşlarıyla konuşurken şöyle demişti: 

Uluslar boşuna ölmezler, boşuna kan dökmezler. Eğer kazanılan savaşlar bir ulusun yaşamında çok derin izler bırakacak bazı yenilikler getirmiyorsa yapılan iş böbürlenmekten başka bir işe yaramaz

Demek yenilikle söylemek istediği cumhuriyetti. Şimdi adını koyuyordu. 

Yemekten kalkılınca Mustafa Kemal arkadaşlarından izin istedi. Tasarıyı gözden geçirmek için İsmet Paşa‘yla çalışma odasına çekildi. Sabahın erken saatlerine kadar çalıştılar. 

Ertesi gün, takvimler 29 Ekim 1923‘ü gösteriyordu. ‘Türkiye devletinin idare biçiminin cumhuriyet‘ olduğunu bildiren yeni anayasa değişikliği tasarısı, akşamın geç saatlerinde Meclis genel kuruluna sunuldu. 

Sekiz buçukta: 

Yaşasın Cumhuriyet, yaşasın Türkiye Cumhuriyeti! bağrışları içinde ve alkışlar arasında yeni anayasa tasarısını Meclis kabul etti. 

Bu cumhuriyetin ilanı demekti. Ardından cumhurbaşkanlığı seçimine geçildi. On beş dakika sonra sonuç belli olmuştu. 

Kürsüde bulunan Meclis Başkanı İsmet Bey, sonucu şöyle açıkladı: 

Türkiye Cumhuriyeti Başkanlığı Seçimi için yapılan oylamaya 158 kişi katılmış ve cumhurbaşkanlığına 158 üye, oybirliği ile Ankara Milletvekili Gazi Mustafa Kemal Paşa hazretlerini seçmişlerdir

Alkışlar arasında kürsüye çıkan Mustafa Kemal kısa bir konuşma yaptı. Konuşmasını şu sözlerle tamamladı: 

-Her zaman ulusun sevgisine dayanarak hep birlikte ileriye gideceğiz. Türkiye Cumhuriyeti mutlu, başarılı ve zafer kazanmış olacaktır.

Sözlerini bitirdiğinde saat dokuz olmuştu. 

Bu sırada Meclis Koruma Bölüğü‘nden bir manga asker, Meclis‘in yanındaki açıklıkta havaya üç el ateş ettiler. Bu tüfek sesleriyle Türk ulusunun kararı Ankara halkına duyuruluyordu. 

Ertesi sabah, Ankara sırtlarındaki Ankara Kalesi‘nden yapılan 101 pare top atışıyla cumhuriyetin ilanı tamamlandı. Aynı anda bütün yurda yayılan top atışlarıyla bu mutlu olay her yerde coşkuyla kutlandı. 

İLK YORUMU SİZ YAZIN

Hoş Geldiniz

Üye değilmisiniz? Kayıt Ol!

Hemen Hesabını Oluştur

Zaten bir hesabın mı var? Giriş Yap!

Şifrenizi mi Unuttunuz

Kullanıcı adınızı yada e-posta adresinizi aşağıya girdikten sonra mail adresinize yeni şifreniz gönderilecektir.

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.