Tarihte Bugün: 5 Haziran

5 Haziran: Dünya Çevre Günü 

5 Haziran 1783 : İlk defa balonla uçuş gerçekleştirildi.

5 Haziran 1851 : Amerikalı yazar Harriet Beecher Stowe’un kölelik karşıtı romanı Tom Amca’nın Kulübesi (Life Among the Lowly) bir gazetede yayınlanmaya başlandı.

5 Haziran 1923 : Şile’de Rum Değirmenlik Mahallesi’nde çıkan yangında çoğu terk edilmiş yaklaşık 550 Rum, 200 İslam hanesi, 100 dükkân, 1 cami, 2 kilise ve bazı resmi binalar yandı.

5 Haziran 1924 : Ali Haydar Bey (Yuluğ) Ankara şehreminliğine atandı.

5 Haziran 1924 : Silifke’de cumhuriyet aleyhine vaaz verdiği için Hoca Askerî idama mahkûm edildi.

5 Haziran 1926 : Birleşik Krallık, Türkiye, ve Irak arasında Ankara Antlaşması imzalandı. Türkiye, Musul petrollerinin gelirinden 25 yıl süreyle yüzde 10 pay almayı kabul etti ve Musul’daki haklarından vazgeçti. Fakat daha sonra, 500 bin sterlin karşılığında bu haktan da vazgeçildi.

5 Haziran 1936 : “Maliye Bakanlığı Kuruluş Kanunu” çıkarıldı.

5 Haziran 1941 :Ankara’da I. Coğrafya Kongresi toplandı.

5 Haziran 1943 : Sivas Çimento Fabrikası üretime başladı. Fabrikada yılda 90 bin ton çimento üretileceği açıklandı.

5 Haziran 1944 : Müttefik kuvvetlerin, Almanya’ya karşı Normandiya Çıkarması başladı. Başarıyla yürütülen harekât, Naziler için sonun başlangıcı oldu. 

5 Haziran 1946 : Tek dereceli milletvekili seçim kanunu kabul edildi. Sınıf esasına dayalı parti kurmaya izin vermek amacıyla Cemiyetler Kanunu’nda değişiklikler yapıldı.

5 Haziran 1947: Marshal Planı‘nın açıklanması. Marshall Planı kapsamında Harvard Üniversitesi’nde verdiği bir konuşmada, Amerika Birleşik Devletleri Devlet Bakanı George Marshall, savaş sonrası Avrupa’ya destek için çağrıda bulundu.

5 Haziran 1953 : Adapazarı Şeker Fabrikası kuruldu. Fabrikanın bölgede üretilen pancarı işleyerek şeker üreteceği açıklandı.

5 Haziran 1956 : Elvis Presley yeni şarkısı “Hound Dog”u televizyonda The Milton Berle Show’da tanıttı, Show sırasında yaptığı kışkırtıcı kalça hareketleri o devirde seyirciler tarafından müstehcen bulundu.

5 Haziran 1957 : Gülhane Askerî Tıp Akademisi teşkilatlandırıldı.

5 Haziran 1963 : Birleşik Krallık Savaş Bakanı John Profumo karıştığı bir seks skandalı yüzünden görevinden istifa etmek zorunda kaldı.

5 Haziran 1964 : Hükümetin Kıbrıs’a müdahale kararı üzerine, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Johnson, İnönü’ye, müdahalede ABD yardımına ait silahların kullanılamayacağını belirten ve Türkiye tarihine “Johnson Mektubu” olarak geçen bir mektup gönderdi.

5 Haziran 1966 : Ortaca Olayları olarak bilinen olaylar başladı, Muğla’nın Ortaca ilçesinde Alevilere yönelik tecavüz, gasp ve saldırı olayları gerçekleştirildi.

5 Haziran 1966 : 52 sandalyelik Kısmi Senato seçimleri yapıldı.

5 Haziran 1967 : İsrail ile Arap ülkeleri arasında; tarihe “Altı Gün Savaşı” diye geçen çatışmalar başladı. Çatışmalar sonrasında, kendi topraklarından daha fazla toprak elde eden İsrail, Gazze Şeridi’ni, Beytüllahim ve Hebron kentlerini, Batı Şeria’yı ve Golan Tepeleri’ni ele geçirdi.

5 Haziran 1972 : 1972 yılında İsveç’in Stokholm kentinde yapılan Birleşmiş Milletler Çevre Konferansı’nda alınan bir kararla, 5 Haziran günü Dünya Çevre Günü olarak kabul edildi.

5 Haziran 1974 : Prof. Dr. Hilmi Ziya Ülken (73) hayatını kaybetti. 

5 Haziran 1975 : Süveyş Kanalı, Altı Gün Savaşı’nın ardından, 8 yıl sonra uluslararası deniz trafiğine açıldı.

5 Haziran 1976 : ABD’de Idaho eyaletinde bulunan “Teton Barajı” çöktü.

5 Haziran 1977 : Ev kullanımına uygun ilk pratik kişisel bilgisayar olan Apple II satışa sunuldu.

5 Haziran 1981 : Genel ahlak kurallarını bozduğu gerekçesiyle eşcinsellerin sahneye çıkması başta İstanbul olmak üzere bazı valiliklerce yasaklandı.

5 Haziran 1981 : ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri’nin yayımladığı haftalık bir tıbbi dergide, Kaliforniya’nın Los Angeles şehrinde 5 kişide, sadece bağışıklık sistemleri zayıflamış hastalarda görülen zatürreenin az rastlanan bir formuna rastlandığı bildirildi. Bu hastalar ilk onaylanmış AIDS vak’aları olarak tarihe geçtiler.

5 Haziran 2011 : SBS 7. sınıflar için 3. kez yapıldı.

5 Haziran 2012 : Aydınlanmacı yazar ve çevirmen Nejat Bayramoğlu (66) hayatını kaybetti. 

5 Haziran 2013 : Pakistan’da Nevaz Şerif, üçüncü kez başbakan seçildi.

5 Haziran 2015 : HDP Diyarbakır mitinginde bomba patladı 5 kişi hayatını kaybetti. 

5 Haziran 2017 : Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn, Mısır ve Yemen, teröre destek vermekle suçladıkları Katar ile tüm diplomatik ilişkilerini kestiklerini duyurdu.

5 Haziran 2017 : FETÖ elebaşı Fethullah Gülen’in de aralarında bulunduğu 130 kişinin Türk vatandaşlığından çıkarılmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı ilanı Resmi Gazete’de yayımlandı.

5 Haziran 2020 : Yılın ikincisi olan ay tutulması gerçekleşti. Türkiye saati ile 20:45’te başlayan ay tutulması 22:24’te en belirgin şekilde görüldü. İngiltere Kraliyet Gözlemevi haziran aylarında yaşanan dolunaya çilek ayı adı verildi. Avrupa’da tutulma ise Gül ayı ve Sıcak ay gibi farklı adlar ile anılıyor.