Tarihte Bugün: 1 Eylül

Balık Avlama Sezonunun başlaması

Yeni Adli Yıl Başlangıcı

Dünya Barış Günü.

1 Eylül 1481: Galatasaray Lisesi, devlet adamı yetiştirilmesi amacıyla Sultan II. Bayezid tarafından kuruldu. Okulda 1868’de Fransızca eğitime geçildi.

1 Eylül 1846 : Anlamı Üniversite demek olan Darülfünun binasının temeli atıldı.

Sultanahmet ile Ayasofya arasında yapılacak olan ve daha sonra 1933 reformuyla İstanbul Üniversitesi’ne dönüştürülen Darülfünun binasının temeli atıldı. Binanın yapım işi İtalyan Mimar Gaspare Fossati’ye verildi ve 18 yılda yapımı tamamlandı.

1 Eylül 1868 : Galatasaray Lisesi, İstanbul’da açıldı.

1 Eylül 1874 : Osmanlı devlet adamı, Osmanlı Hürriyet Cemiyeti kurucu lideri ve İttihat ve Terakki kurucularından Talat Paşa doğdu. (ö. 1921)

1 Eylül 1900 : İstanbul’da Sultan II. Abdülhamid’in 25. saltanat yılı büyük bir törenle kutlandı. Törene bütün yabancı devletlerin temsilcileri katıldı.

1 Eylül 1920 : Bakû’de 1. Doğu Halkları Kurultayı başladı. 7 Eylül‘e kadar süren kurultaya Enver Paşa da katıldı.

1 Eylül 1920 : Fransızlar, başkenti Beyrut olan Lübnan devletini kurdu.

1 Eylül 1921 : Sakarya Meydan Savaşı’nın devam ettiği 1 Eylül 1921 tarihinde Sultan Vahdettin, Nimed Nevzad Hanım ile beşinci evliliğini Yıldız Sarayı’nda yaptı. Sultan Vahdettin’in o tarihlerde 60-61 yaşlarında, Nimed Nevzad Hanım’ın ise 18-23 yaşlar arasında olduğu farklı kaynaklar tarafından doğrulanmaktadır.

1 Eylül 1922 :Türk Kurtuluş Savaşı: Mustafa Kemal Paşa, Dumlupınar Meydan Muharebesi’nin kazanılması üzerine emrini verdi: Ordular! İlk Hedefiniz Akdeniz’dir. İleri! Aynı gün Türk ordusu Yunan işgali altındaki Uşak’a girdi. Uşak düşman güçlerinden temizlenerek geri alındı.

1 Eylül 1922 : Uşak’ın Yunan işgalinden kurtuluşu.

1 Eylül 1923 : Japonya’nın Tokyo ve Yokohama kentlerinde deprem: 300 bin kişi öldü.

1 Eylül 1922 : Mustafa Kemal Paşa ‘Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir ileri!” emrini verdi.

1 Eylül 1924 : Ankara Devlet Konservatuvarı’nın temelini oluşturan Musiki Muallim Mektebi Ankara’da açıldı.

1 Eylül 1925 : I. Tıp Kongresi Ankara’da toplandı.

1 Eylül 1927 : Türk Medeni Kanunu 17 Şubat 1926’da İsviçre Medeni Kanunu örnek alınarak TBMM’de kabul edildikten sonra 4 Ekim 1926’da yürürlüğe konuldu. 1 Eylül 1927 tarihinde de Medeni Resmi Nikah zorunlu hale getirildi.

1 Eylül 1928 : Arnavutluk’ta Ahmet Zogoğlu I. Zog unvanıyla kral ilân edildi.

1 Eylül 1929 : Arapça ve Farsça dersleri okullardan kaldırıldı.

1 Eylül 1933 : Denizyolları İşletmesi, devlet tekeline alındı.

1 Eylül 1933 : Denizyolları İşletmeleri devlet tekeline alındı.

1 Eylül 1939 : Almanya, Polonya’ya saldırdı ve II. Dünya Savaşı başladı. 1939’dan 1945’e kadar süren küresel askeri savaşın galibi müttefik devletler oldu.

1 Eylül 1939 : Milyonlarca kişinin öldüğü II. Dünya Savaşı’nın başlamasının 50. yılında, Dünya Barış Günü ilan edildi. Eskiden Sovyetler Birliği ve Varşova Paktı üyesi ülkeler barış içinde bir dünya mücadelesi görevini hatırlatmak amacıyla Almanya’nın 1939 yılında Polonya’yı işgal ederek İkinci Dünya Savaşı’nı başlattığı tarih olan 1 Eylül’ü “Dünya Barış Günü” olarak ilan etmiştir. Ancak 7 Eylül 2001 tarihli Birleşmiş Milletler Kararı ile 21 Eylül tarihi Barış Günü olarak değiştirilmiştir.

1 Eylül 1939 : Japonya, Kuzey Çin’de Moğol Özerk Hükûmeti (Mengjiang) adında bir kukla devlet kurdu.

1 Eylül 1940 : Türk Silahlı Kuvvetleri’nin 25. Genelkurmay Başkanı Yaşar Büyükanıt doğdu.

1 Eylül 1946 : Türkiye Emlak Kredi Bankası kuruluş kanunu kabul edildi.

1 Eylül 1947 : Amerikan Yardım Antlaşması imzalandı. TBMM, Amerikan yardım anlaşmasını oy birliği ile kabul etti.

1 Eylül 1949 : İstanbul Radyosu deneme yayınına başladı.

1 Eylül 1953 : Anıtkabir’in açılışı yapıldı ve Mustafa Kemal Atatürk’ün naaşı koyuldu.

1 Eylül 1967 : Türkiye’deki Kıbrıslı mücahitler ve öğrenciler, hükümeti protesto etti. İçişleri Bakanı Faruk Sükan, protestocuların sınır dışı edilebileceğini açıkladı.

1 Eylül 1969 : Muammer Kaddafi, Libya’da askeri bir darbeyle Kral I. İdris’i devirdi.

1 Eylül 1974 : Nikaragua’da General Somoza devlet başkanlığına atandı.

1 Eylül 1974 : Mağusa’ya bağlı Muratağa ve Sandallar köylerinden 88 Türk’ün, öldürülüp yakılarak çukura gömüldükleri (Muratağa, Sandallar ve Atlılar Katliamı) anlaşıldı.

1 Eylül 1975: Aydınlık dergisi, 1974 Sıkıyönetim Yasağının kalkmasıyla tekrar haftalık olarak yayımlanmaya başladı.

1 Eylül 1976 : Millî yüzücü Erdal Acet, Manş Denizi’ni 9 saat 2 dakikada geçerek Dünya rekoru kırdı ve bu mesafedeki en iyi 10 derece sıralamasına girdi.

1 Eylül 1979 : ABD’nin Pioneer 11 adlı uzay aracı, Satürn’ü ziyaret eden ilk uzay aracı oldu.

1 Eylül 1980 : Türkiye’nin çeşitli yerlerinde, aralarında CHP Zile ilçe başkanının da bulunduğu 19 kişi öldürüldü.

1 Eylül 1982 : İlk ve ortaöğretimde din dersi zorunlu hale getirildi.

1 Eylül 1982: Kenan Evren cuntası ilk ve orta öğretimde din derslerini zorunlu hale getirdi.

1 Eylül 1985: Kuşadası Davutlar yöresinde çıkan orman yangınında bir orman bekçisi ile 14 er şehit oldu.

1 Eylül 1985 : Amerikalı denizbilimci Robert Ballard ve ekibi RMS Titanic’in enkazını Atlas Okyanusu’nun 4000 metre derinliğinde iki parça halinde buldu.

1 Eylül 1985 : CNN International kanalı kuruldu.

1 Eylül 1991 : Özbekistan bağımsızlığını ilan etti. Özbekistan, Ulusal Günü’nü veya ülkenin 1991’de Sovyetler Birliği’nden ayrılmasını işaret eden Mustaqillik Kuni’yi kutluyor.

1 Eylül 1993 : Savaş Karşıtları Derneği kuruldu.

1 Eylül 1998: Türk sinemasına 46 yıldır hizmet veren yönetmen Osman F. Seden hayatını kaybetti.

1 Eylül 2002 : Güney Kore`de, son 40 yılda meydana gelen en şiddetli kasırgada iki günde ölenlerin sayısı yaklaşık 200`ü buldu.

1 Eylül 2006 : İran’da bir yolcu uçağının ülkenin kuzey doğusundaki Meşhed kenti havaalanına inişi sırasında alev alması sonucu en az 29 kişi öldü.

1 Eylül 2013 : Anadolu Ajansı (AA), 6. yayın dili olarak Kürtçe haber yayımına başladı.

1 Eylül 2017 : Türkçe üzerine çalışmalarıyla tanınan Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi’nin eski hocalarından Emin Özdemir (86) hayatını kaybetti.

1 Eylül 2020 : ABD, Güney Kıbrıs’a 33 yıldır uygulanan silah ambargosunu kısmi olarak kaldırdı. ABD Temsilciler Meclisi, Kıbrıs Cumhuriyeti’ne uygulanan silah ambargosunun kaldırılmasını düzenleyen yasayı kabul etti. Güney Kıbrıs Cumhuriyeti’ne ABD ambargosu, 1987’den beri uygulanıyordu.

1 Eylül 2021 : TÜİK, Türkiye ekonomisinin yılın ikinci çeyreğinde yüzde 21,7 büyüdüğünü açıkladı. Bu büyümede, geçen yılın aynı çeyreğinde oluşan yüzde 10,4’lük küçülme etkili oldu. Bu veri, 1999’dan bu yana en yüksek büyüme oranı olarak tarihe geçti.

1 Eylül 2021 : Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, seslendirme sanatçısı Nusret Çetinel, kanser tedavisi görmekte olduğu hastanede 69 yaşında hayatını kaybetti. (d. 1952)

1 Eylül 2022 : İş insanı ve “Borsa kralı” lakaplı borsacı Nasrullah Ayan, önceki katıldığı bir programda kalp krizi geçirerek hastaneye kaldırılmıştı. Nasrullah Ayan hayatını kaybetti. (d. 1958)