Tarihte Bugün: 30 Ağustos

30 Ağustos Zafer Bayramı

Türk Silâhlı Kuvvetleri Günü

Uluslararası Cabernet Sauvignon Günü

30 Ağustos 1071 : Malazgirt Zaferi ile Alparslan’ın komutasındaki Türkler Anadolu’ya girmeye başladı.

30 Ağustos 1879 : Siyasetçi, yazar ve hekim Rıza Nur Sinop’ta doğdu. (ö. 1942)

Rıza Nur; II. Meşrutiyet’in ilanı ile açılan Osmanlı Meclisi Mebusan’ının ilk döneminde ve TBMM’de 1. Dönem ve 2. Dönem’de Sinop milletvekili olarak yer aldı. TBMM tarafından seçilen I. İcra Vekilleri Heyeti içinde Türkiye’nin ilk Maarif Vekili (Eğitim Bakanı) oldu, Moskova Antlaşması ve Lozan Antlaşması müzakerelerine katıldı.

30 Ağustos 1908 : II. Abdülhamid tarafından 1900-1908 yılları arasında Şam ile Medine arasında inşa ettirilen 1322 km uzunluğundaki Hicaz Demiryolu açıldı.

30 Ağustos 1914 : Alman sahil topçu müfrezesi, Çanakkale Boğazı’nın her iki yakasındaki istihkâmlarda göreve başladı. Bu istihkâmların komutasına Alman Amiral Von Usedom atandı.

30 Ağustos 1918 : Lenin’in vurulması: Bolşevik lider Vladimir Lenin’e suikast girişimi gerçekleşti. Lenin, ağır yaralanmasına rağmen suikastten sağ kurtuldu.

30 Ağustos 1922 : Büyük Zafer günü. İşgalci Yunan ordusu Eskişehir-Afyon Cephesi‘nde bozguna uğratıldı. Türk ordusu İzmir’e ilerliyor. 

Başkomutan Mareşal Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın bizzat yönettiği Dumlupınar Meydan Muharebesi, Türk Ordusu’nun kesin zaferiyle sonuçlandı. Yunan Ordusu Başkomutanı Nikolaos Trikupis ve kurmayları esir edildi.

30 Ağustos 1922 : Kurtuluş Savaşı’nın en büyük muharebelerinden olan Büyük Taarruz; 26 Ağustos 1922’de Kocatepe’de başlamış, 30 Ağustos’ta büyük Komutan Gazi Mustafa Kemal’in Başkumandan Meydan Muharebesini kazanması ile Türkiye Cumhuriyetinin temeli Kütahya’da atılmıştır. Kütahya Dumlupınar‘da “Ordular İlk Hedefiniz Akdeniz’dir. İleri..!” emri ile düşman bu topraklardan çıkarılmıştır.

30 Ağustos 1924 : Gazi Mustafa Kemal Paşa, Dumlupınar Meydan Muharebesi’nin 2. yıl dönümünde, Dumlupınar’da Meçhul Asker Anıtı’nın temelini attı.

30 Ağustos 1924 : Türkiye İş Bankası, ilk işlemini yaparak faaliyetlerine başladı. Bankanın kuruluş sermayesi 1 milyon liraydı.

30 Ağustos 1925 : Mustafa Kemal Atatürk, Kastamonu’da Cumhuriyet Halk Partisi binasında yaptığı ikinci konuşmada inkılaplar ve medenileşme ve kılık kıyafet hakkında partililere seslenmiştir.

Mustafa Kemal Paşa, “Efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, mensuplar memleketi olamaz. En doğru ve en hakiki tarikat, tarikat-ı medeniyyedir” ifadelerini kullanmıştı.

30 Ağustos 1930 : Ankara-Sivas Demiryolu hattı ve Sivas İstasyonu, Başbakan İsmet Paşa’nın konuşmasıyla hizmete açıldı.

30 Ağustos 1937 : Van Gölü’nde ilk vapur seferi yapıldı.

30 Ağustos 1937 : Atatürk’ün manevi kızı Sabiha Gökçen’e, 1935’te girdiği Eskişehir Hava Mektebi’nde, tayyareci diploması verildi.

30 Ağustos 1941 : Alman ordusu 900 gün sürecek Leningrad Kuşatması’nı başlattı.

30 Ağustos 1952 : Erzurum’da Aziziye Anıtı açıldı.

30 Ağustos 1955 : Londra Konferansı’nda Kıbrıs sorunu ele alındı. İngiltere Kıbrıs’ta üçlü bir yönetim önerdi. Yunanistan ise ada halkının geleceğini kendinin belirlemesini istedi. Toplantıya Türkiye’den Dışişleri Bakan Vekili Fatin Rüştü Zorlu katıldı.

30 Ağustos 1963 : Kremlin ile Beyaz Saray arasında doğrudan görüşmeyi sağlayacak “kırmızı telefon” hattı devreye girdi.

30 Ağustos 1971 : İstanbul Televizyonu deneme yayınlarına başladı.

30 Ağustos 1974 : BM Güvenlik Konseyi, Kıbrıs’taki çarpışmalar yüzünden evlerini terk edenlerin güven içinde geri dönmelerine izin verilmesini öngören Fransa, İngiltere, Avusturya ortak karar tasarısını oybirliğiyle kabul etti.

30 Ağustos 1977 : Orgeneral Kenan Evren, Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na atandı.

30 Ağustos 1981 : İran‘da kanlı suikast: İran Cumhurbaşkanı Muhammed Ali Recai, Başbakan Muhammed Cevad Bahanor‘un da aralarında bulunduğu bir grup devlet ricalinin katıldığı toplantıda patlayan bomba 72 kişinin ölümüne neden oldu. 

30 Ağustos 1985 : Uluslararası Af Örgütü BM İnsan Hakları Komisyonu’na bir rapor gönderdi. Raporda, Bulgaristan’da Türk azınlığa karşı girişilen Bulgarlaştırma kampanyasına son verilmesi istendi.

30 Ağustos 1988 : Irak ordusundan kaçan binlerce Kürt Türkiye sınırına yığılmıştı. Hükümet sınırları açmaya karar verdi. Binlerce Kürt Hakkâri’nin Çukurca ve Uludere ilçelerine sığındı.

30 Ağustos 1992 : Güvenlik güçleri ile İran’dan Türkiye’ye giren 300 kadar PKK militanı çatıştı; 100 militan ve 10 güvenlik görevlisi öldü.

30 Ağustos 1995 : NATO, Bosnalı Sırplara karşı Kararlı Güç Harekatı adı ile hava harekatı başlattı. Bu harekat; İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’daki en yoğun bombardımanlardan biri oldu.

30 Ağustos 2009 : Pazarlama uzmanı ve Cabernet Sauvignon tutkunu Rick Bakas, ilk Uluslararası Cabernet Sauvignon gününü düzenledi.

30 Ağustos 2011 : Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, 30 Ağustos Zafer Bayramı ve Türk Silahlı Kuvvetleri Günü dolayısıyla Genelkurmay Karargahında düzenlenen törende ”Başkomutan” sıfatıyla kutlamaları kabul eden ilk Cumhurbaşkanı oldu.

30 Ağustos 2013 : 30 Ağustos Zafer Bayramı Resepsiyonu’na ilk kez Cumhurbaşkanlığı ev sahipliği yaptı. Resepsiyona Kemal Kılıçdaroğlu ve Devlet Bahçeli katılmadı.

30 Ağustos 2016 : Türk pop müzik sanatçısı ve besteci/söz yazarı Naşide Göktürk (51) hayatını kaybetti. 

30 Ağustos 2022 : SSCB’nin son lideri Mihail Gorbaçov 91 yaşında hayatını kaybetti. (d. 1931)