İstanbul Ansiklopedisi Arşivi Erişime Açıldı!

Kadir Has Üniversitesi’nin sahip olduğu ve SALT ile 2018 yılından bu yana ortaklaşa  yürüttüğü Reşad Ekrem Koçu’nun İstanbul Ansiklopedisi Arşivi çevrimiçi olarak erişime  açıldı! 

Kadir Has Üniversitesi, İstanbul Ansiklopedisi’nin çevrimiçi erişime açılması nedeniyle  düzenleyeceği Koçu’nun İstanbul’u: Ansiklopedinin Yeni Yüzü etkinliğinde projenin  paydaşlarını bir araya getirecek. Kadir Has Üniversitesi Sanat Tasarım Fakültesi Öğretim  Üyesi Dr. Gürbey HİZ, Kadir Has Üniversitesi Mimarlık ve Kent Çalışmaları Yüksek Lisans  Programı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bülent TANJU, Salt Araştırma Web ve Sosyal Medya  Yönetmeni Gamze CEBECİ, Salt Arşiv Sorumlusu Mehtap KURU, Kadir Has Üniversitesi  Bilgi Merkezi Yöneticisi Serap ÖZYURT’un moderatörlüğünde gerçekleştirilecek etkinlikte  6 yıllık İstanbul Ansiklopedisi projesini tüm yönleriyle konuşacaklar. Etkinlik, 25 Ekim  Cuma Günü Saat 14.00’da Kadir Has Üniversitesi’nin Cibali Kampüsü’nde  gerçekleştirilecek. 

İSTANBUL’UN GEÇMİŞİNE İLİŞKİN 40 BİNİ AŞKIN BELGE

Tarihe tanıklık eden bu eşsiz proje, İstanbul’un büyüleyici geçmişine dair 40.000’den fazla  belgeyi içeriyor. Reşad Ekrem Koçu’nun 1944-1973 yılları arasında yayınladığı İstanbul  Ansiklopedisi’nin basılı 11 cildi (A-G) ilk defa çevrimiçi olarak erişime açılıyor. Ayrıca  Ansiklopedinin daha önce hiç yayınlanmamış G-Z arası maddeleri ve toplanmış geniş  kapsamlı arşiv de bu platformda ilk kez yer alıyor ve Ansiklopedi A’dan Z’ye tamamlanıyor. 

REŞAD EKREM KOÇU’NUN İSTANBUL ANSİKLOPEDİSİ

İstanbul Ansiklopedisi, tarihçi ve romancı Reşad Ekrem Koçu’nun (1905-1975) ömrünün  büyük kısmını adadığı, ancak tamamlayamadığı kapsamlı bir çalışmadır. Koçu,  İstanbul’un “muazzam kütüğü”nü oluşturmak üzere 1944’te başladığı etraflı kaynak  tarama ve madde yazımı çalışmalarını vefatına kadar sürdürür. Koçu’nun 24 cilt olarak  planladığı ansiklopedinin G harfine kadarki ilk 11 cildi 1973’e dek aralıklarla fasiküller  hâlinde basılır. 

Sokaklardan mimari yapılara, mühim ya da sıradan şahıslardan şehrin âdetlerine, tarihî  olaylardan şehir efsanelerine, nice konu farklı anlatımlar ve resimler eşliğinde kayda  geçirilir. Dönemin değerli tarihçi, edebiyatçı, akademisyen ve sanatçılarının katkıda  bulunduğu İstanbul Ansiklopedisi, tezkirecilik geleneğiyle Batılı ansiklopedizmi  birleştiren bir başvuru kaynağı, bir tanıklıklar derlemesi ya da İstanbul’a dair her şeyi  içerme çabasında devasa bir girişim olmasının yanı sıra, bütün bu malzemeyi kendine  has bir İstanbul fikri veya imgesi olarak yeniden inşa eden sıra dışı bir çalışmadır.  

İstanbul’un Osmanlı İmparatorluğu başkentinden Türkiye Cumhuriyeti’nin bir vilayetine  dönüşmesine tanıklık eden Koçu, şehri resmederken kazadan cinayete, turistten 

garsona, kahveden hamama gündelik ve alelade olanı anlatıma dâhil eder. Koçu  hayattayken “Aba”dan “Gökçınar (Mehmed)” maddesine kadar basılabilmiş olan İstanbul  Ansiklopedisi, resmî tarih anlatısının ötesine geçerek farklı pencereler aralaması  sebebiyle 1990’lardan itibaren gitgide daha çok tarihçi ve araştırmacının ilgisini çeker. 

Koçu’nun tasarı aşamasında kalmış gelecek ciltler için derleyip kurguladığı kapsamlı  malzeme, 2018’de Kadir Has Üniversitesi tarafından devralınmasıyla bütünlüklü olarak  ortaya çıkar. 40.000’i aşkın belgeden oluşan arşiv, Koçu’nun çalışma yöntemlerine ve 20.  yüzyılın ikinci yarısında kısıtlı imkânlarla çok ciltli ve yazarlı bir yayın üretmeye dair verdiği  fikirler açısından bir tür “medya arkeolojisi laboratuvarı” niteliği taşımaktadır. “Gökdemir  (Döndü)” ile “Zürefa Sokağı” maddeleri arası ciltlerde yer alması planlanmış ve arşivde bir  listesi de bulunan maddelerin taslakları, yayımlanmış ciltlerdeki bazı maddelerin erken  versiyonları, Koçu’nun kimi durumlarda malzemeye göre maddeler derlediğini  düşündüren bağımsız metinler ile fotoğraf, çizim, alıntı gibi büyük bir çeşitlilik arz eden  belge grubu, ansiklopedinin karmaşık ve çok katmanlı oluşum sürecini ayrıntılandırır.