Tarihte Bugün: 2 Eylül

Mihrican Fırtınası

Dünya Hindistan Cevizi Günü

2 Eylül 1595 : Osmanlı Devleti, bir aydır kuşatma altında olan Estergon Kalesi’ni teslim etmek zorunda kaldı.

2 Eylül 1633 : Büyük İstanbul yangını başladı. Cibali’de çıkan yangında 20 binden fazla bina kül oldu. Kâtip Çelebi’ye göre, şehrin beşte biri yandı.

2 Eylül 1872 : Uluslararası İşçiler Birliği’nin (Birinci Enternasyonal) 2 Eylül 1872 de yaptığı beşinci kongre olan Lahey Kongresi başladı. Kongrede Mikhail Bakunin ve Karl Marx arasında şiddetli tartışmalar yaşandı.

2 Eylül 1916 : Yönetmen ve senarist Ömer Lütfi Akad İstanbul‘da doğdu. (ö. 2011)

2 Eylül 1918 : Öykü, roman, oyun, fıkra yazarı ve gazeteci Tarık Buğra Konya’nın Akşehir ilçesinde doğdu. (ö. 26 Şubat 1994)

2 Eylül 1922 : Türk Kurtuluş Savaşı: Türk Ordusu, Yunan işgali altındaki Eskişehir’i geri aldı. 26 Ağustos’taki Büyük Taarruz’un ardından, 2 Eylül 1922’de Yunanlılar, Eskişehir’i harâbe hâline getirip geri çekildiler.

2 Eylül 1922 : Eskişehir Yunan işgalinden kurtuldu. Yunan Orduları Başkomutanı General Trikopis esir edildi.

2 Eylül 1925 : ABD’de Shenandoah adındaki zeplin 2 Eylül 1925 tarihinde Ohio üzerinde bir kasırgada parçalanarak düştü. 14 kişi öldü.

2 Eylül 1925 : Tekke ve zaviyelerin kapatılmasına ve memurların şapka giymesine ilişkin kanun çıkarıldı. Daha sonra TBMM tarafından 30 Kasım 1925 günü kabul edilen, “Tekke ve Zaviyeler ile Türbelerin Kapatılması ile Bazı Unvanların Men ve Kaldırılmasına Dair Kanun” ile bu kararnamedeki maddeler aynen kanunlaştı.

Bu kanun ile tekke, zaviye ve türbeler kapatılırken bütün tarikatlarla, şeyhlik, dervişlik, müritlik, dedelik, seyitlik, çelebilik, babalık, emirlik, naiplik, halifelik, büyücülük, üfürükçülük, falcılık, muskacılık gibi ünvan ve sıfatların kullanılması yasaklandı.

2 Eylül 1929 : Cumhuriyet gazetesinin düzenlediği ilk güzellik yarışmasında Feriha Tevfik Hanım Türkiye güzeli seçildi. Feriha Tevfik, sinema ve tiyatro oyuncusu oldu.

2 Eylül 1934 : Pilot yüzbaşı Cengiz Topel doğdu. (ö. 1964)

2 Eylül 1935 : Florida Keys’te şiddetli kasırga meydana geldi. İşçi Bayramı Kasırgası adını verdikleri fırtınada 408 kişinin hayatını kaybetti. Bu kişilerin yarısı, Florida’dan tahliye için bindikleri trenin kasırga nedeniyle raydan çıkması sonucunda ölmüştü.

2 Eylül 1938 : Hatay devletinin kuruluşu ilan edildi. Hatay Millet Meclisi ilk toplantısını yaptı ve Tayfur Sökmen‘i Cumhurbaşkanı seçti.

2 Eylül 1941 : Alman ve Sovyet birlikleri Leningrad yakınında savaşmaya başladı.

2 Eylül 1942 : Alman Nasyonal Sosyalist birlikleri Varşova Gettosu ayaklanmasını 50 bin Yahudiyi öldürerek bastırdı.

2 Eylül 1945 : Vietnam Demokratik Cumhuriyeti kuruldu.

2 Eylül 1945 : Japonya kayıtsız şartsız teslim oldu. Missouri Zırhlısı’nda Japonya’nın teslim antlaşması imzalandı.

2 Eylül 1945 : Vietnam, Fransa’dan bağımsızlığını kazandı. Komünist lider Ho Chi Minh, Nguyễn hanedanının sona ermesinden sonra Vietnam Demokratik Cumhuriyeti’ni ilan etti.

2 Eylül 1947 : İstanbul emniyeti kaçakçılık bürosu şefi, işkence suçundan mahkûm oldu.

2 Eylül 1952 : Karikatürcü Salih Memecan doğdu.

2 Eylül 1954 : Yeni kurulan Kuzey Vietnam Cumhuriyeti başkanlığına Ho Chi Minh seçildi.

2 Eylül 1959 : Demokrat İzmir gazetesi sorumluları Adnan Düvenci ve Şeref Bakşık 16’şar ay hapis cezasına çarptırıldılar; gazete 1 ay süreyle kapatıldı.

2 Eylül 1964 : Kanadalı sinema oyuncusu, aktör, yapımcı, yönetmen ve müzisyen Keanu Charles Reeves, Lübnan’da doğdu.

2 Eylül 1968 : Gazeteciliği meslek edinmiş ilk kadın yazarlardan Sabiha Sertel (73) Bakü‘de hayatını kaybetti. 

2 Eylül 1969 : ABD’deki ilk ATM cihazı Rockville Center New York’ta kuruldu.

2 Eylül 1977 : İstanbul Ümraniye 1 Mayıs Mahallesi‘nde gecekondu direnişi. 12 kişi hayatını kaybetti. Devrimcilerce kurulan 1 Mayıs Mahallesi’ni yıkmaya gelen ekiplerle mahalle sakinleri ve devrimciler arasında olay çıktı. 12 kişi hayatını kaybetti. Mahalle yaklaşık 1 hafta içinde yeniden inşa edildi.

2 Eylül 1983 : Sinema oyuncusu Feri Cansel hayatını kaybetti. 

2 Eylül 1983 : 10 Ağustos’ta kapatılan Tercüman gazetesi yeniden yayımlanmaya başladı.

2 Eylül 1985 : Kaş limanı açıklarında 3400 yıl önce batan, fildişi eşya ve bakır, kalay parçalarıyla yüklü bir gemi enkazı bulundu.

2 Eylül 1993 : Türkiye’nin yüksek bilim kuruluşlarından biri olan ve dünyadaki akademi geleneğine dayanan Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA), 2 Eylül 1993’te yürürlüğe giren 497 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kuruldu. Akademi, 7 Ocak 1994 tarihinde çalışmalarına başladı.

2 Eylül 1994 : Halterci Naim Süleymanoğlu‘na, Uluslararası Olimpiyat Komitesince ”Yüzyılın En Güçlü Sporcusu Ödülü” verildi.

2 Eylül 1998 : İsviçre havayollarına ait bir yolcu uçağı Peggys Cove-Yeni İskoçya’da düştü; 229 kişi öldü.

2 Eylül 2001 : İlk kalp naklini gerçekleştiren Güney Afrikalı kalp cerrahı Christian Barnard, Kıbrıs’ta öldü.

2 Eylül 2011 : Türkiye, BM’nin Mavi Marmara Raporunu açıklaması üzerine, İsrail’e karşı 5 maddelik yaptırım kararı aldı.

2 Eylül 2016 : Özbekistan Devlet Başkanı İslâm Kerimov (78) beyin kanaması sonucu hayatını kaybetti. Kerimov, 27 yıldır bu görevi yürütüyordu.  (d. 1938)

2 Eylül 2019 : Diyarbakır HDP önünde anneler “çocuklarımızı verin” çağrısıyla oturma eylemi yapmaya başladı. Eylem hızla yayılarak yeni katılımlarla büyüdü… 

2 Eylül 2020 : Sakarya’nın Akyazı ilçesinde 28 Ağustos günü düzenlenen operasyonda küçük yaşta çocuğa cinsel istismar suçlamasıyla gözaltına alınan 58 yaşındaki Uşşaki tarikatı lideri Fatih Nurullah Şağban çıkarıldığı mahkemece tutuklanarak cezaevine gönderildi.

2 Eylül 2021 : Ünlü müzisyen, yazar ve politikacı Mikis Theodorakis, 96 yaşında hayata veda etti. Yunanistan’da Theodorakis’in ölümü nedeniyle 3 günlük ulusal yas ilan edildi. (d. 1925)